Thema november 2018

Dood doet leven 

Een raar gezegde “dood doet leven”. Toch klopt het wel. Het heeft te maken met de voedselkringloop. Dood natuurlijk materiaal zorgt voor nieuw leven.

Een plant gebruikt om te groeien zonne-energie, kooldioxide uit de lucht en water, met nog wat voedingsstoffen uit de bodem. Het afvalproduct is zuurstof. Dieren ademen de zuurstof, eten levende of afgestorven planten of andere dieren. Hierbij komt weer water en kooldioxide vrij. Alle organische, plantaardige en dierlijke restanten worden door bacteriën en schimmels weer afgebroken tot kleine bouwstenen zoals nitraten, fosfaten, kooldioxide en water, die weer door planten gebuikt worden. Alle onderdelen van deze kringloop zijn belangrijk. Als er ergens iets mist kan de kringloop verstoord raken. Het is dus heel belangrijk dat er in de natuur dood materiaal van planten, dieren en vooral bomen beschikbaar is. Dus ruim je tuin maar niet te netjes op. De afgestorven planten en wat takken en bladeren zorgen ervoor dat er in jouw tuin ook een kringloop plaatsvindt.

Neem bijvoorbeeld dood hout

Natuurlijk is het jammer als een boom door ouderdom, omwaaien of ziekte doodgaat. Maar als een dode boom in een park of bos blijf liggen kan de boom  voor veel ander leven zorgen. Allerlei beestjes en schimmels willen graag van en in het zachter wordende dode hout leven. De boom kan dan een heel apart natuurmonumentje worden.

De boom wordt weer waardevol. Je kunt ook zien dat vogels en dieren van verterende bomen gebruik maken om er holen, nesten en schuilgelegenheden in te maken. Denk maar aan spechten, die holen maken in dode bomen en onder de bast naar insecten zoeken. Andere vogels, zoals mezen, boomklevers, boomkruipers en bosuilen, maken ook gretig gebruik van deze spechtenholen. Maar ook boommarters, vleermuizen en eekhoorns vinden er een schuilplaats. Zo'n dode boom lijkt wel een hotel.

Insecten en andere beestjes

Veel insecten knagen al etend gangen in het hout. De boom wordt dan zeker weer het bekijken waard. Als  je voorzichtig een stukje van de los zittende schors optilt kun je er allerlei kevers, insecten en ander kruipend spul ontdekken. Zoals mijten, springstaarten, wantsen, tripsen, pissebedden, duizendpoten, miljoenpoten, spinnen, vliegen, muggen, bijen, wespen en mieren. Dit trekt dan weer egels en zwijnen, hagedissen, kikkers en salamanders en veel soorten vogels, die dol zijn op al dat kruipende krioelende voedsel.

Padenstoelen

Maar natuurlijk zijn ook de paddenstoelen het bekijken waard. Die zijn vooral in de herfstperiode volop te vinden. Ze zijn een belangrijke hulp bij het verteringsproces.

Op de verterende boom komen de voedingstoffen langzaam vrij. Dan gaan mossen en varens groeien, die dat juist fijn vinden. En als de boom later door schimmels en paddenstoelen, insecten en andere beestjes is opgegeten en verteerd wordt, blijven meststoffen over die voor het groeien van onder andere een nieuwe boom weer nodig zijn.

Leen en Marja