Vrijwel al ons voedsel komt rechtstreeks van de bodem. Onze bodems zijn bedreigd; we verliezen in rap tempo gezonde vruchtbare grond. De steden zijn voor een groot deel bedekt met steen of asfalt. 

Je kunt helpen door biologische groenten te kopen of groente van het seizoen en eten dat dichtbij door boeren wordt gekweekt. Ook kunnen we onze tuinen vergroenen zodat in de tuin meer planten en beesten komen, de tuin hitte kan opvangen en water kan doorlaten. Tegel eruit, groen erin.

Een deel van de tekst van dit stukje in de bliksum is afkomstig van de website 2015 is het Jaar van de Bodem.
Op http://jaarvandebodem.nl kun je meer te weten komen.

Waar komt het zand vandaan

Zand komt eigenlijk van steen. Het ontstaan van zand begint in de bergen. Al miljoenen jaren voeren de Rijn en de Maas massa’s zand mee uit de Alpen naar ons land. Hoog in de bergen is het heel erg koud. In de winter ligt er veel sneeuw op de bergen. Ook in de kiertjes tussen de stenen bevriest water. Door het bevriezen zet het water uit. De stenen barsten uit elkaar.

Stenen rollen van de berg af

Afbeelding: Banana Muffin op Wikipedia

In de lente, als het weer wat warmer wordt en het gaat dooien, smelt de sneeuw en het ijs. Dan lopen er kleine stroompjes water van de berg af. De stenen rollen van de berg af, worden meegenomen door de rivieren. De grotere, zwaardere stukken steen blijven dan op de bodem liggen, maar de kleinere stenen stromen mee en worden met het meesleuren van het water steeds kleiner, tot fijn gruis. De grotere stukjes noem je grind en het fijnste gruis noem je zand.

Zandkorrels zijn dus eigenlijk een soort zeer kleine kiezelsteentjes. Na lange tijd kan het zand aan de Noordzeekust terecht komen en daar het strandzand gaan vormen, maar het kan ook al langs rivieren tot rust komen. Op het strand is het zand gemengd hele kleine stukjes schelp en daarom ziet strandzand er anders uit. In de geologie wordt de benaming "zand" gebruikt als het korreltje niet groter is dan 2 mm. Als je wat zand onder een microscoop bekijkt, dan kun je zien dat het uit hele kleine steentjes bestaat.

Waar bestaat bodem uit

In Nederland bestaat de bodem in het algemeen uit humus , klei of veen en zand en grind.

Humus

Humus is van onschatbare waarde. Deze mix van micro-organismen en organisch materiaal zorgt ervoor dat landbouwgrond vruchtbaar en veerkrachtig is. Het brengt de bodem tot leven, houdt deze gezond en in evenwicht. Humus speelt een belangrijke rol in de productie van gezond voedsel evenals het tegengaan van bodemerosie en klimaatverandering.

Klei

Klei bestaat uit hele kleine deeltjes (veel kleiner dan zand). Klei laat slecht water door waardoor veel mineralen in de klei blijven zitten. Kleigronden zijn dus ook heel geschikt voor planten omdat ze voedselrijk zijn.

Klei komt in Nederland vooral voor in de kuststreken (zeeklei) en langs de rivieren (rivierklei). Klei onder andere wordt gebruikt om baksteen van te maken.

Veen

Veen ontstaat als planten in moerassen sneller groeien dan ze worden afgebroken. Dode planten stapelen zich op tot dikke lagen. Tot in de twintigste eeuw kwamen bij ons uitgestrekte veenmoerassen voor. Omdat veengrond niet geschikt is voor landbouw werden ze afgegraven, gedroogd en gebruikt als turf om huizen te verwarmen. 

Lagen

Je kunt niet onder de grond kijken. Maar als je met een boorbuis bodem om hoog haalt kun je zien dat de bodem is opgebouwd uit aparte lagen. Die laag begint dan met humus en daaronder zit dan veen, klei of zand. In diepere lagen in Nederland zit zand en grind daar stroomt dan grondwater door heen.

Drinkwater

Bodem werkt ook als een schoonmaker. Doordat grondwater langs klei-, zand- en andere aardlagen stroomt worden vieze stoffen en bacteriën en virussen uit het water weggevangen en kunnen we het water bijna direct drinken.

We gebruiken dit in Nederland ook om water uit de rivieren te zuiveren. We brengen rivierwater naar de duinen. Het water zakt dan door de duinbodem heen. Hierdoor worden bacteriën en virussen op een natuurlijke manier onschadelijk. Na twee maanden wordt een groot deel van het water weer opgepompt en kan het bijna direct gedronken worden.